Je moet hopen dat het jezelf of een geliefde niet overkomt: Een medische dwaling. Helaas heb ik het wel mee moeten maken. Een terminale ziekte van een naaste is erg, maar het hoort bij het leven. Echter, de wetenschap dat iemand doelbewust door een arts veroordeeld wordt tot ondraaglijk lijden is verschrikkelijk, zowel voor de patiënt als de nabestaanden. Vergeten doe je het nooit, je kan het hoogstens proberen te verdringen. Alles wat je probeert weg te stoppen komt onherroepelijk weer naar boven. Zo ook vanavond.
Euthanasie is weer een hot item. Ook bij Knevel en van den Brink besteedden ze er een paar minuten aan. Aan tafel schoof Anesthesioloog Paul Lieverse. Met zo'n titel zou je verwachten dat hij over veel kennis beschikt over ondraaglijk lijden en de bestrijding ervan. Tot mijn verbijstering deelde hij mee dat hij een weigerarts is. Euthanasie vindt hij niet kunnen en een patiënt doorverwijzen wil hij ook niet. Hij is moreel bezwaard. Liever helpt hij mensen met alternatieven. Maar wat voor alternatieven heeft iemand die ondraaglijke pijn heeft en terminaal is? Niets. Doodgaan in pijn is de enige optie.
In het begin van de uitzending werd een filmpje getoond van een vrouw die op was en moe. Ze wilde niet meer leven. Ondraaglijke pijn is net als alles subjectief. Zelfs deze niet echt schokkende casus zag Paul Lieverse liever niet. Hij vond dat de discussie zuiver ethisch gevoerd diende te worden. Zijn standpunt was vrij helder. Een arts kan niet verplicht worden om iemand te doden en daar valt iets voor te zeggen. Echter, het weigeren van een doorverwijzing is compleet ethisch onverantwoord. Het ontneemt een patiënt een fundamenteel recht tot zelfbeschikking.
Hieruit blijkt al dat het nooit om een ethisch vraagstuk kan gaan. Het gaat om een moreel vraagstuk, een religieus vraagstuk zelfs. Dat dit het geval is blijkt ook uit het feit dat Paul Lieverse de Apostolische Geloofsbelijdenis onderschrijft op zijn website.
"gelovigen afgezonderd van wat in Gods ogen verkeerd is en toegewijd aan wat in Gods ogen recht is", is zijn credo. Niet hij bepaalt wat ethiek is, maar de Here God. De regels van de Here belangrijker dan de regels van onze seculiere samenleving. Wat vindt zijn God eigenlijk van zelfdoding? Simpel, dan ga je naar de hel.
"Gij zult niet doden", is de andere favoriet. Het is onverenigbaar met Euthanasie; actieve hulp bij zelfdoding uitgevoerd door een arts.
In dit licht is zijn weigering tot doorverwijzen religieus ethisch verantwoord. Immers, iemand doorverwijzen is in potentie actief helpen bij zelfdoding als de vervangend arts het volbrengt. In een seculier land is dit problematisch. Onze ethische standaard verschilt nogal van de religieuze standaard. Om tot de kern te komen moeten we terug in de tijd en naar de eed van Hippocrates, de eed van alle artsen, die stelt:
"Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Ik zal aan de patiënt geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten. Ik zal geheim houden wat mij is toevertrouwd. Ik zal de geneeskundige kennis van mijzelf en anderen bevorderen. Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden. Ik zal mij open en toetsbaar opstellen, en ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving. Ik zal de beschikbaarheid en toegankelijkheid van de gezondheidszorg bevorderen. Ik maak geen misbruik van mijn medische kennis, ook niet onder druk. Ik zal zo het beroep van arts in ere houden. Zo waarlijk helpe mij God almachtig / Dat beloof ik."
Leggen we daar Paul Lieverse naast dan wordt al snel duidelijk dat hij het uiterst selectief toepast en verdraait. Zijn voornaamste punt van bezwaar is
"Ik zal aan de patiënt geen schade doen", en daarmee verantwoordt hij zijn weigering. Hoe terecht is dit? Hij erkent hiermee wel netjes de grenzen van zijn mogelijkheden, maar niet in de oorspronkelijke zin van de betekenis. Het gaat namelijk over het doelbewust uitvoeren van een pijnlijke operatie, wetende dat het niets uithaalt. Iets dat onnodig extra lijden veroorzaakt. Hetgeen overigens wel compleet identiek is aan hetgeen hij wel voorstaat met pijnbestrijding; Sedatie.
"Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen". De eed laat geen ruimte voor interpretatie. De opvattingen van de patiënt staan voorop. In de huidige wereld wordt overigens de doodswens van ieder mens lang niet altijd gerespecteerd, met name in de geestelijke gezondheidszorg; Met goede redenen. In het geval van een terminale patiënt is het echter een compleet ander verhaal. Een terminale persoon heeft geen kans meer op een normaal leven. De dood is al zeker, niet willen lijden is de wens. Als een bezwaarde arts als Lieverse dit niet wil geven MOET hij de patiënt doorverwijzen, anders veroorzaakt hij extra lijden, hetgeen in strijd is met zijn eed.
Toch zal een persoon als Lieverse volharden in zijn overtuiging. Actieve Euthanasie blijft in zijn ogen moord met voorbedachte rade en het doorverwijzen maakt hem medeplichtig. De cruciale denkfout die hij maakt is dat hij denkt iemand van het leven te beroven. De terminale uitzichtloze smeekt om genade en vraagt niet om van iets beroofd te worden. Ze vraagt een gunst. Ze vraagt erbarmen.
Paul Lieverse ziet het niet. Hij staart zich blind op teksten. Hij is een specialist in onder andere sedatie. Daarbij wordt de patiënt onder zeil gebracht en de pijn verlicht tot de natuurlijke dood intreedt. Dit is in zijn ogen religieus ethisch verantwoord en in overeenstemming met de eed. Volslagen nonsens. Niet meer dan eens gaat het fout met sedatie. Patiënten komen bij in vreselijke pijnen en met spoed moet een arts worden verzocht meer toe te dienen. Ook veelvuldig komt het voor dat bezwaarde hulpverleners weigeren de middelen toe te dienen, met de zelfde redenen als Lieverse. In de meest schrijnende gevallen, zoals ik mee heb moeten maken, helpt sedatie niet eens. De gruwelijke details zal ik niet vermelden. Dagenlang zijn patiënt en familie veroordeeld tot wachten. Wachten tot de uitdroging compleet is en het hart stopt. Zonder iets dat de pijn verzachten kan, behalve de dood. Onmenselijk.
De hele discussie draait om semantiek, nergens anders over. Sedatie is identiek aan euthanasie, alleen heten ze anders en de uitvoering is verschillend. Beide leiden ze onherroepelijk tot de dood. In beide gevallen wordt het hart gestopt. In de praktijk is euthanasie niets anders dan een snelle vorm van sedatie. Het verschil is dat sedatie een bedrieglijk spel is, waarbij wordt gedaan alsof iemand net zo lang slapende houden tot hij sterft aan uitdroging, gelijk staat aan een natuurlijke dood. Waanzin. Het feit dat iemand lijkt te slapen, maakt misschien dat het natuurlijker oogt, maar het is marteling. Het is als knock-out geslagen aan een kruis genageld worden tot je sterft en een ieder die het aanschouwt sterft een stukje mee, vooral als je even bijkomt. In dat opzicht is het overigens wel uitermate Christelijk van Lievers. Het ergste is nog dat nooit is bewezen dat iemand onder sedatie daadwerkelijk volledig buiten bewustzijn is.
De waarheid is dat euthanasie de ultieme daad van compassie is en het beste aansluit bij de eed van Hippocrates. De dood toedienen is het ultieme medicijn. De patiënt die smeekt om genade middels een verzoek tot euthanasie heeft de dood al geaccepteerd en het leven vaarwel gezegd. Ze is niet langer te beroven van leven. Ze lijdt enkel nog. Het leven behoort geen lijden te zijn, dat is de enige medisch ethisch juiste opvatting.
Paul Lieverse hanteert de religieus ethische standaard en dat maakt hem een non-mens. Vanuit een egoïstische overtuiging speelt hij God en speelt met levens. In een beter wereld moeten alle artsen verplicht worden aan nieuwe patiënten te melden waar ze staan in deze kwestie en strafbaar worden gesteld als ze weigeren een vrouw de hand te schudde...wacht...ik bedoel iemand door te verwijzen.
Lettergespetter
