UPDATE 17-06-2011Onderstaand stuk was een beetje speculatie, maar daar heeft Nout Wellink een eind aan gemaakt. Met zijn oproep tot de verdubbeling van het noodfonds gaan alarmbellen af. De reden dat hij nog meer nodig heeft voor het noodfonds is simpel: Het komt vanwege de junk status van Griekenland en het besmettingsgevaar op korte termijn, en niet zoals hij claimt vanwege een stabieler fonds voor de verre toekomst. Griekenland telt momenteel niet mee als een land dat garant staat vanwege de junkstatus. Ons fonds heeft dus nu al een soort van kastekort. Rating downgrades van bijvoorbeeld Ierland leiden ertoe dat de overige lidstaten nog meer garant moeten gaan staan om de AAA status te garanderen van de Eurobonds. In eerste instantie gebeurt dat door de garantiestellingen van overige lidstaten van 100% naar 120% te verhogen. Dit gaat automatisch en is zo afgesproken (Over-Guarantee). We lopen dus ook in principe 20% meer financieel risico dan ons verteld is en het fonds is stiekem ook 20% groter. Mocht dat nog niet genoeg zijn dan wordt alles schimmiger; een AAA status mogen we nooit verliezen. Om ook dat risico af te dekken heeft Nout Wellink nog meer centen nodig. Tot zover de update.


Het "reddingsfonds"

Om in de toekomst grotere crises het hoofd te kunnen bieden is het Europese Stabiliteitspact (European Stability Mechanism/ESM) in het leven geroepen. Dit monsterfonds met een vermogen van 750 miljard en een AAA rating zal dan leningen verstrekken aan noodlijdende lidstaten van de Europese Unie. De effectieve capaciteit om geld uit te lenen zal 500 miljard zijn. De rest wordt aangehouden als kapitaal om de AAA status te kunnen garanderen.

Het is niet strikt een Europese aangelegenheid. Niet alleen de EU lidstaten dragen bij aan dit fonds, maar ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Simpel gezegd: Voor elke 150 euro die in de toekomst een land wordt verstrekt, staan de Europese lidstaten garant voor 100 euro en het IMF 50 euro. In de praktijk lijkt het IMF slechts te functioneren voor de nooit te gebruiken 250 miljard om de rating te waarborgen.

De Europese Commissie, in samenspraak met de ECB, onderhandelen gezamenlijk met het IMF over de voorwaarden voor verstrekking van een lening. De doelstelling van het pact is om te voorkomen dat een land zijn schulden niet kan afbetalen. Een default moet voorkomen worden, koste was het kost. Maar waarom niet gewoon verlies nemen nu het nog kan? Lees en huiver...

Verrek, de PIIGS staan zelf ook garant

De Europese Centrale Bank mag zelf nimmer geld lenen om de leningen te financieren, dus komen de lasten en risico's geheel voor de rekening van de lidstaten. Om het fonds te vullen worden obligaties uitgegeven, de Eurobonds. Hier zit ook tevens het addertje onder het gras.

Hoe stabiel is het fonds eigenlijk en verdient het de AAA status wel? Nederland staat bijvoorbeeld garant voor 25 van de 440 miljard. Frankrijk en Duitsland samen voor een flinke 200 miljard. De PIGGS echter, die er op zijn zachtst gezegd, niet goed voorstaan, staan garant voor 150 miljard. -edit- Griekenland even niet, de totale garantstelling is nu 428 miljard, maar brengt AAA status nog niet in gevaar.

Nu ben ik geen fantastische econoom, maar de instanties die de kredietwaardigheid beoordelen geven normaliter geen AAA rating, terwijl de instanties die garant staan zelf niet kredietwaardig zijn. De Europese Unie heeft echter een kleine belofte gemaakt: “...the EU’s members are legally obliged, jointly and severally, ultimately to provide the funds to service EU’s debt. 03/31/2011”.

Het maakt dus niet uit dat de PIIGS ook garant staan om het potje te vullen tot de grote hoogte. Uiteindelijk valt er bij hen niets te halen, dus haalt men meer bij de andere lidstaten. De relatieve risico's zijn voor de Noord Europese landen vele malen groter dan die voor de PIIGS. Het begint er op te lijken dat er wederom een entiteit in het leven is geroepen, die too big to fail is. Way to big.

Mega Hedge

Zijn de ECB en het noodfonds een soort van Mega Hedge? Proberen landen en banken hun risico's af te dekken via dit fonds? Duitsland en Frankrijk gaan wel erg makkelijk akkoord met onvoorwaardelijke noodhulp aan Griekenland. Nederland stelt strengere eisen. Waarom? Duitsland is in het verleden altijd veel conservatiever geweest op monetair beleid. Het verschil is wel duidelijk als je kijkt naar risico's. Duitsland, Frankrijk en hun respectievelijke banken riskeren een miljardenstrop bij een eventuele default van Griekenland. Nederland heeft relatief weinig uitstaan in PIIGS materiaal.

Het is ook kentekenend dat Duitsland en Frankrijk de grootste kopers zijn van het nieuwe schuldpapier van de EU. De verstrengeling is bijna niet te overzien. Zo zijn bijvoorbeeld onder de "Lead Managers" van de Eurobond Fondsen precies de banken (BNP Paribas, Crédit Agricole) die vandaag een tik over de vingers kregen van rating agencies. Ook Deutsche bank is een beheerder. Een waardevolle vermelding als beheerder verdient ook JP Morgan, de bank die in het verleden hielp om de Griekse schuldenberg te verbergen.

Een scheet in bad

Het zaakje stinkt. Zoiets heb ik nog nooit geroken. Het lijkt alsof dit fonds er niet is om de PIIGS te helpen, maar om grote banken en grote leners een hand boven het hoofd te houden. Op deze manier wordt effectief heel veel toxische schulden weggestopt onder een nieuwe laag en omgezet in virtuele risicovrije met de EU burger als onderpand. "Basel Committee on Banking Supervision, Article 56, p20. "Claims on the Bank for International Settlements, the International Monetary Fund, the European Central Bank and the European Community may receive a 0% risk weight." Mooier kan je het niet hebben toch? Het lijkt op een nieuwe zeepbel, een scheet in een schuimend bad, die pas gaat stinken als hij wordt doorgeprikt. De bel der bellen.

De hete brij

Bovenstaande zaken verklaren ook waarom Jan Kees de Jager zo om de hete brij heen draait en zegt dat niet helpen een doemscenario teweeg brengt. Wellicht heeft hij gelijk over het resultaat, maar niet over de oorzaken. Daarom wordt er ook angstvallig niet gesproken over een "credit event". Als ze dat wel doen treden alle Credit Default Swaps in werking en vallen banken niet om, maar ontploffen ze. Dit is tevens de reden waarom ze nu zoveel haast hebben om de deal rond te krijgen: Alle financiële instellingen hebben dergelijke risico's bij elkaar verzekerd (Ook Griekenland deed dit toen ze hun schulden verzekerden en ze daarmee uit de boeken poetste met de toetreding). Daar ligt het domino-effect. Daar ligt de "besmetting". Ze zijn niet bang, zoals de Jager zegt, voor leningen die niet terugbetaald worden, maar bang voor het het geval dat de verzekeringen uitgekeerd moeten worden. Het feit dat banken nu ook iets moeten gaan afschrijven van de Jager is dus uiteindelijk niet meer dan een standje voor misdaden die levenslang zouden moeten verdienen.

Nu alles aan het licht dreigt te komen zoekt men naarstig naar een nieuwe verzekering. Een risicovrije. Gefeliciteerd burgers. Wij zijn die verzekering.




bron: EU Investor Presentation 10 juni 2011
http://ec.europa.eu/economy_finance/eu_borrower/documents/eu_investor_presentation_en.pdf
bron update: Fitch - AAA-Fitch-EFSF-motivazioni.pdf

Kopiëren van dit artikel mag, geheel of gedeeltelijk, met vermelding en link. -kromst-